Een pachtovereenkomst kan op verschillende wijze beëindigd worden. Hiervoor kan verwezen worden naar een andere nieuwsbrief. Deze nieuwsbrief gaat dieper in op de meest voorkomende wijze van opzeg, nl. opzeg door de verpachter om de grond zelf te gaan exploiteren.

Zoals hiervoor reeds gesteld is de meest voorkomende opzegreden de opzegging voor eigen gebruik.

Er dient een onderscheid gemaakt te worden voor wat betreft het tijdstip van de opzeg door de verpachter, nl.:

• De opzeg kan tijdens de eerste en tweede pachtperiode enkel geschieden tegen het einde van elke pachtperiode;
• Wanneer de pacht zich in de derde of latere pachtperiode bevindt, kan de verpachter elk jaar opzeggen.

1 Cumulatieve voorwaarden dienen voldaan te zijn

Opdat de verpachter kan overgaan tot opzeg van grond om deze zelf te gaan exploiteren, dient de verpachter aan volgende cumulatieve voorwaarden te voldoen:

• Het bewerken gebeurt 'persoonlijk' door de verpachter;
• Het bewerken gebeurt 'werkelijk' door de verpachter;
• De uitbating dient 'minstens 9 jaar te geschieden'.

1.1 Criterium: 'persoonlijk'

1.1.1 Draagwijdte 'persoonlijk'

Een cruciale vraag betreft de draagwijdte van de notie 'persoonlijk'.

In de eerste plaats kan de verpachter het goed zelf exploiteren.

Daarnaast kan de verpachter ook opzeggen ten gunste van zijn echtgeno(o)t(e), zijn afstammelingen of schoonkinderen.

Wanneer de verpachter opzegt ten gunste van de kinderen van zijn echtgeno(o)te (stiefkinderen) zal de verpachter in de opzegbrief uitdrukkelijk deze kinderen bij naam moeten vermelden. Enkel ten gunste van deze kinderen kan wettig opgezegd worden.

Enkel opzeg na de tweede pachtperiode kan tevens ten gunste van bloedverwanten in de zijlijn tot de vierde graad (o.a. broers, zussen, neven, nichten, …).

Wanneer wordt opgezegd ten voordele van een rechtspersoon, dan moeten de bestuurders/zaakvoerders de uitbating verzorgen.

1.1.2 Geschiktheid overnemer

Om ondeugdelijke opzeggingen door de verpachter voor zgn. eigen gebruik te verhinderen voorziet de Pachtwet in een bijkomend criterium opdat de overnemer überhaupt de grond kan overnemen.

De verpachter of de wettelijke begunstigde van de verpachter kan moet persoonlijk 'geschikt' zijn om de opgezegde pachtgronden over te kunnen nemen. Dit impliceert dat:

• De overnemer een getuigschrift/diploma van landbouwonderwijs moet voorleggen;
• Landbouwer is;
• Minstens 1 jaar landbouwer zijn geweest de laatste 5 jaar;
• Minstens 1 jaar aan een landbouwexploitatie hebben deelgenomen.
• Wanneer de verpachter zelf exploiteert mag hij niet ouder zijn van 65 jaar bij het verstrijken van de opzegtermijn. Wanneer de overnemer de laatste 3 jaar geen landbouwactiviteiten heeft geëxploiteerd wordt de leeftijdsgrens verlaagd tot 60 jaar.

1.2 Criterium: 'werkelijk'

De grond moet daadwerkelijk door de verpachter of diens wettelijke begunstigde exploiteert worden.

Wanneer de pachter landbouwer in hoofdberoep is, dan moet voor de overnemer de uitbating van het landbouwbedrijf een overwegend deel van de beroepsactiviteit uitmaken.

Wordt niet aanzien als werkelijke exploitatie:

• Het aanplanten van kerstbomen;
• Het in bewaring nemen van dieren;
• Het verkopen van gras of hooi.

1.3 Criterium: 'minstens 9 jaar exploiteren'

De opgezegde pachter kan de terugkeer van het pachtgoed of een vervangende schadevergoeding eisen wanneer:

• de overnemer niet binnen de 6 maanden na overname de exploitatie heeft aangevat;
• de exploitatie niet gedurende 9 jaar wordt voortgezet

2 Opzegtermijnen

In regel geldt er een opzegtermijn van minimaal 2 jaar en maximaal 4 jaar. Dit impliceert dat de verpachter ten vroegste 4 jaar en ten laatste 2 jaar voor het einde van de lopende pachtperiode kan opzeggen. Vanaf de derde pachtperiode bedraagt de opzegtermijn minimaal 3 en maximaal 4 jaar.

Besluit

Een verpachter kan enkel opzeggen wegens eigen gebruik of ten gunste van een wettelijke begunstigde indien de drie cumulatieve criteria, nl. persoonlijk, werkelijk en minstens 9 jaar exploiteren, voldaan zijn. Zo niet kan de pachter de opgezegde grond terug in ontvangst nemen of een vervangende schadevergoeding vorderen. De opzegtermijn variëren naar gelang de pachtperiode.