Rijden onder invloed is één van de belangrijkste doodsoorzaken in het verkeer. Zo zijn ongeveer 25% van alle verkeersdoden in de Europese Unie alcoholgerelateerd.[1]

Met haar wetsontwerp van 22 december 2017 tracht de Belgische wetgever het rijden onder invloed dan ook een halt toe te roepen. Het is duidelijk dat de wetgever met dit wetsontwerp niet alleen oog heeft voor de bestraffing van rijden in staat van alcoholintoxicatie of dronkenschap, maar ook preventief te werk wil gaan.

1                 Het alcoholslot anno 2018

Het alcoholslot is een inrichting die het starten van een motorvoertuig verhindert, tenzij de bestuurder een ademtest aflegt met als meetresultaat een alcoholconcentratie beneden de ingestelde drempel.

Sedert 1 oktober 2010 hebben rechters de mogelijkheid, maar niet de verplichting een alcoholslot op te leggen gedurende één tot vijf jaar of voorgoed aan verkeersovertreders met een alcoholgehalte van 0,8 promille, aan overtreders in staat van dronkenschap of in staat van herhaling (zgn. recidivisten).

Aan deze wettelijke bepalingen wenst de Belgische wetgever met haar wetsontwerp van 22 december 2017 belangrijke wijzigingen aan te brengen.

2                 Het wetsontwerp van 22 december 2017

2.1            Alcoholconcentratie ≥ 1,8 promille

Het wetsontwerp van 22 december 2017 beoogt, in tegenstelling tot de regeling die vandaag de dag nog geldt, rechters te verplichten een alcoholslot op te leggen aan overtreders met een alcoholconcentratie vanaf 1,8 promille, en dit voor een periode van 1-3 jaar of levenslang, tenzij uitdrukkelijk gemotiveerd wordt waarom een alcoholslot in die precieze omstandigheid niet aangewezen is. Zo kan een rechter onder andere oordelen dat een recidivist meer gebaat is met een medisch en psychologisch herstelonderzoek omwille van het feit dat er een vermoeden is van een alcoholverslaving.

2.2            Zware recidive ≥ 1,2 promille

Bovendien tracht het wetsontwerp wijzigingen aan te brengen aan de bestaande regelgeving in geval van alcoholrecidive. Is men als bestuurder een alcoholrecidivist en is er sprake van een alcoholgehalte van 1,2 promille, is de rechter verplicht een alcoholslot op te leggen voor een periode van 1-3 jaar of levenslang, verplicht een vervallenverklaring van ten minste drie maanden op te leggen en verplicht de recidivist te onderwerpen aan medische en psychologische proeven evenals de theoretische en praktische proeven.

2.3            Dronkenschap en lagere recidive ≥ 0,8 promille

Bij andere alcoholovertredingen vanaf 0,8 promille, bij dronkenschap en recidive met lagere promillages, heeft de rechter de mogelijkheid, maar niet de verplichting, om een alcoholslot op te leggen.

3                 Toch uitzonderingen mogelijk?

Het voorgaande doet uitschijnen dat menig Belg in geval van alcoholovertredingen een alcoholslot opgelegd zal krijgen.

De Belgische wetgever biedt in haar wetsontwerp toch enkele uitzonderingen. Zo heeft de rechter de mogelijkheid het alcoholslot voor één of meerdere categorieën van voertuigen uit te sluiten. Een voorbeeld kan één en ander verduidelijken:

Voorbeeld: na een nachtje uit wordt u tegengehouden met uw personenwagen door de bevoegde instanties en legt u een positieve ademtest af. Nu blijkt dat u reeds in het verleden veroordeeld werd omwille van soortgelijke feiten. In deze casus kan sprake zijn van zware alcoholrecidive. Zoals reeds uiteengezet zal de rechter verplicht zijn een alcoholslot op te leggen, verplicht zijn een vervallenverklaring van ten minste drie maanden op te leggen en u verplichten u te onderwerpen aan medische en psychologische proeven evenals de theoretische en praktische proeven.

Op de zitting voor de Politierechtbank blijkt echter dat u werkzaam bent als vrachtwagenchauffeur. Een algemeen alcoholslot zou betekenen dat u niet meer in de mogelijkheid bent de vrachtwagen te besturen.

Wel, in dergelijke omstandigheden is de Politierechter verplicht een alcoholslot op te leggen voor de voertuigcategorie B gelet op het feit dat u met deze voertuigcategorie het misdrijf pleegde. De rechter kan echter het alcoholslot uitsluiten voor de voertuigcategorieën C en C1, teneinde u in de mogelijkheid te laten uw beroepsactiviteiten uit te oefenen.

Het is de rechter echter niet toegestaan het alcoholslot uit te sluiten voor de categorie van voertuigen waarmee de overtreding werd begaan.

[1] Voor meer informatie zie: ETSC, Drinking Driving: Towards Zero Tolerance, april 2012.

Besluit

Het wetsontwerp van 22 december 2017 beoogt de mogelijkheden aangaande het opleggen van een alcoholslot, drastisch te wijzigen. Een kort overzicht: 

Is er sprake van een alcoholgehalte van 1,8 promille of meer, dan is de rechter verplicht een alcoholslot op te leggen, behoudens de uitdrukkelijke motivering waarom een alcoholslot geen gepaste maatregel is in onderhavig geval. Wanneer de rechter een alcoholslot noodzakelijk acht, kunnen één of meerdere voertuigcategorieën uitgesloten worden.

Is er sprake van zware alcoholrecidive (een alcoholgehalte van 1,2 promille of meer), dan is de rechter verplicht een alcoholslot op te leggen voor een termijn van 1 – 3 jaar of levenslang. Een uitzondering is in dit geval niet mogelijk. De enige mogelijkheid die de rechter heeft is één of meerdere voertuigcategorieën uit te sluiten.

Is er sprake van dronkenschap of lagere alcoholrecidive (een alcoholgehalte van 0,8 promille), dan heeft de rechter de mogelijkheid, maar niet de verplichting, een alcoholslot op te leggen voor een termijn van 1 – 3 jaar of levenslang.

Tot slot is het belangrijk te noteren dat de voorgaande wetsbepalingen pas in werking zullen treden op 1 juli 2018. Het is pas vanaf die datum dat u mogelijks geconfronteerd kan worden met de voormelde wetswijzigingen.